Een Hondenleven

Je huisdier straffen bij ongehoorzaamheid? Dat werkt júist niet, zegt dierenarts Piet

Dierenarts Piet Hellemans schrijft om de twee weken in VRIJ over dierenthema’s. Vandaag vertelt hij waarom hij hoopt dat huisdiereigenaren snel stoppen met het africhten en overheersen van hun beestjes.

De mens heeft vele diersoorten gedomesticeerd. Zeker 14.000 jaar geleden begon dat proces met de hond, vervolgens zo’n 6000 jaar later de kat, het schaap, het varken en de geit. Weer enkele duizenden jaren later volgden het rund en het paard.

De eerste fasen van domesticatie verliepen waarschijnlijk niet zachtzinnig en onder dwang. De wilde dieren die hier het beste mee konden omgaan, overleefden en kregen meer nakomelingen. Zo zijn onze huisdieren en ons vee aanzienlijk gedweeër dan hun wilde voorouders.

De dieren hebben zich aan ons gedrag en onze behoeftes aangepast en in ruil daarvoor kregen ze voedsel en bescherming. Daar werd door de mens arbeid, mest, melk, eieren en vlees (het ultieme offer) voor terugverwacht of genomen. Arbeid kon werken op het land zijn, achter een ploeg bijvoorbeeld, muizen vangen bij de voedselvoorraden, bewaking of hulp bij de jacht.

Gelukkig is er qua omgang voor onze huisdieren veel ten goede veranderd. Ook hoe wij ons vee houden, is aan verandering onderhevig. Deels ten goede, maar ook veel ten kwade, vind ik.

Dieren africhten werd vroeger in de gehoorzaamheidstraining bij honden ook nog toegepast; je moest ze overheersen en duidelijk laten zien wie de baas was. Niet goedschiks, dan wel kwaadschiks, was het devies. Gelukkig zijn we hier ook vanaf gestapt en zien we nu in dat het dieren straffen niet werkt en het alleen maar angstige en getraumatiseerde beestjes tot gevolg heeft.

Uiteraard moet een (jonge) hond leren waar de grenzen liggen van wat al dan niet wordt gewaardeerd. De meeste honden zullen die grenzen regelmatig opzoeken, maar dat is ook het spel en de lol van leven met dieren.

Katten laten zich trouwens maar zelden corrigeren, die hebben van nature door dat de positieve benadering veel beter voor ze uitpakt.

Ik hoop dat we in een volgende fase komen in de omgang met onze dieren, dat africhten en overheersen plaatsmaakt voor ruimte en inzicht. Ruimte voor het dier om zich te ontplooien in de richting die hem of haar aanspreekt en niet wat het baasje wil. Inzicht in het natuurlijke gedrag en de behoeftes van gedomesticeerde dieren krijgen en dat als uitgangspunt nemen om ze te houden in plaats van te vormen hoe wij ze willen hebben.

Zijn we klaar voor deze volgende fase van omgaan met dieren? Ik hoop het.