‘ "I learnt not to try and shape Vuk into being the dog I wanted, instead to learn to work with him and his unique character. Once I had that mind shift, things changed..."
Onbezongen held
De afgelopen week gingen al mijn feeds op sociale media over een jonge kuddebewakingshond die de strijd aanging met een stel coyotes om zijn schapen te redden. Het verhaal werd wijd en zijd gedeeld en het deed me beseffen dat dit voor velen van ons fulltime herders "normaal" is voor onze honden. We houden deze honden bij onze kuddes om precies dit werk te doen. Veel van onze honden, hoewel zeer gewaardeerd en geliefd, zullen nooit de media-aandacht krijgen die deze hond kreeg. We hebben allemaal "onbezongen helden" in onze weiden, en in dit artikel deel ik het verhaal van een van de mijne.
Ik verloor vorige week een van mijn meest favoriete veewaakhonden aan ouderdom. Normaal gesproken ben ik niet iemand die echt publiekelijk uiting geeft aan het verdriet dat ik voel als een van de teamleden overlijdt. Deze keer is het echter anders en ik wil graag enkele lessen delen die ik van deze hond heb geleerd. Zijn naam was Vuk, het Servische woord voor wolf. Vuk heeft veel van mijn eerdere ideeën over wat een kuddebewakingshond zou moeten zijn en doen op losse schroeven gezet. Hij dwong me mijn gedachten over hoe veewaakhonden werken opnieuw te beoordelen, en om hun werkvermogen niet te beperken op grond van hoe ik verwachtte dat ze zouden zijn.
Vuk kwam naar me toe als een 12 weken oude puppy van zijn fokker in Pennsylvania. Het eerste jaar met hem was een strijd. Hij was energiek en het was nogal moeilijk om een relatie met hem op te bouwen. Hij was enorm onafhankelijk en hoewel hij vriendelijk genoeg was, had hij gewoon geen tijd voor iemand. Als pup was hij altijd onderweg, ik grapte vaak dat hij een sledehond had moeten zijn in plaats van een kuddebewaker. Hij kon niet ontspannen en leek altijd "hyper". Bij de schapen was zijn energie- en activiteitsniveau zeker niet iets wat de schapen gewend waren. Ze vonden hem storend en ik irriteerde me aan hem. Ik vond altijd dat het energieniveau van de veewaakhond overeen moest komen met dat van de schapen. Ik hield van de langzame en gestage types. Deze jonge hond echter was zo energiek, dat ik me afvroeg of hij het zou halen als kuddebewaker. Elke keer als hij bewoog, schrokken de schapen. Toen hij ongeveer een jaar oud was, zei ik tegen zijn fokker dat ik misschien zou overwegen hem te herplaatsen, hij was gewoon niet "mijn soort" hond...
Sterker nog, hij was alles waarvan ik dacht dat verkeerd was aan een kuddebewaker. Hij was energiek en wilde niet echt een "dichtbij" type waakhond zijn. Ik vroeg me af of hij een band had met de schapen, aangezien hij nooit echt "knuffelde" met ze. Hij was nooit ver weg, maar koos er ook nooit voor om dicht bij de schapen te zijn, of tegen ze aan te kruipen tijdens de ijskoude winters hier in Canada. Hij was echter nooit ongepast tegenover het vee en hij zette nooit een stap verkeerd naar de schapen. Hij vertoonde nooit enig roofzuchtig gedrag jegens hen, speelde nooit met ze, was niet ruw, hij trok nooit aan hun wol, beet nooit en joeg ze niet op, en dit was de reden dat ik toch besloot om met hem te blijven werken. Ik leerde om niet te proberen Vuk te vormen tot de hond die ik wilde, maar om met hem en zijn unieke karakter te leren werken.
Toen ik eenmaal die mindshift had, veranderden de dingen. Toen hij oud genoeg was om te gaan werken op de grotere weiden met struikgewas waar de roofdierdruk hoog was, bleek hij in z'n element. Hij patrouilleerde honderden hectaren bos en weiland en zijn energieniveau werd een pre. Hij was onvermoeibaar in het controleren van roofdiersporen en het verjagen van roofdieren. Hij checkte even in bij de schapen om daarna weer actief gaan patrouilleren. Tegen de tijd dat hij drie jaar oud was, was hij volledig gewend aan zijn werk. Hij was kalm en beheerst rond de schapen omdat hij genoeg werk had om zijn lichaam en geest bezig te houden. Hij checkte altijd in bij de kudde, lag in een gebied waar hij over hen kon waken en was zeer beschermend voor hen. Ik heb hem zien vechten met coyotes, beren de boom in zien jagen en op de uitkijk zien staan voor poema's. Ik heb Vuk zelfs onbevreesd een grote bizonstier van onze koeien zien wegjagen. Wolven maken deel uit van onze omgeving en ik weet zeker dat zijn aanwezigheid en vastberadenheid ertoe hebben bijgedragen wolven bij het vee vandaan te houden. We konden sporen in de sneeuw zien waar confrontaties hebben plaatsgevonden en we vonden dode coyotes in de weiden. Hij was krachtig, snel en slim en deinsde nooit terug voor een confrontatie.
Vuk begreep zijn werk en dat bleek uit al zijn interacties met het vee. Hij was de bewaker van het vee en liet het bemoederen van lammeren aan de ooien zelf over. Hij was onvermurwbaar in het verjagen van raven en adelaars uit de weiden en zou het lichaam van een dood schaap beschermen tegen aaseters totdat ik het verwijderde. Hij was meer een krijger dan een kindermeisje. Hoewel hij nooit het type hond was dat toestond dat lammeren tegen hem op sprongen of dicht bij hem zou gaan liggen, was hij super betrouwbaar met lammeren. Hij waardeerde zijn persoonlijke ruimte en als er een lam of kalf bij hem kwam liggen, stond hij op en ging naar een andere plek. In veel opzichten was hij ook zo bij ons. Hij kwam voor een aai, maar na een paar minuten draafde hij terug naar het vee. Hij waakte over lammeren en kalveren met waakzaamheid en toewijding.
Hij was vaak te vinden terwijl hij over een stel kalveren waakte, terwijl de koeien gingen eten of drinken. Hij las de lichaamstaal van elk dier perfect. Als hij te dicht bij een koe met een pasgeboren kalf kwam en ze hem "de blik" gaf, dan ging hij stilletjes verder weg en gaf haar de ruimte. Genoeg afstand zodat de koe niet de behoefte voelde om hem weg te jagen. Hij was erg afgestemd op de reacties van het vee; hij deinsde terug voor een ooi die nerveus zou kunnen zijn in zijn buurt, maar zette geen stap opzij voor de grote stieren. Hij was waarschijnlijk de hond met het beste vermogen om het vee te 'lezen' waarmee ik ooit heb gewerkt. De schapen en koeien kregen al snel een band met deze hond en vertrouwden hem.
Hij was een echte leider als het ging om de andere honden; hij had respect voor de oudere teven en werkte goed binnen het team. De meeste andere honden werkten graag met hem. Hij was een uitstekende mentor voor andere jonge honden. Hij was eerlijk als het om jonge reuen ging, hij zocht nooit ruzie maar als de ruzie hem overkwam dan wist hij ermee te dealen. Hij was flexibel en kon zich aanpassen aan andere honden en situaties waarin hij nodig was, van de ene dag bij de kalverkralen tot de volgende dag op de grote, beboste schapenweiden.
Vuk leerde me dat patrouillerende honden of honden van het grensbewakende type net zo waardevol zijn in hun taak om de schapen te beschermen als dicht bij het vee blijvende bewakers. Hij bewees me dat veel energie geen slechte eigenschap is om te hebben. Het hebben van een sterke wolfachtige bouw, waardoor hij goed kon bewegen, bleek in de omgang met roofdieren voordeliger dan grote, trage, logge honden. Hoewel hij geen hond was die graag fysiek dicht bij de schapen was, betekende dit niet dat hij niet aan hen gehecht was. De ruimte om te werken, de uitdagingen van zijn werk en het vermogen om zijn energie te gebruiken, maakten hem tot een fijne werkhond. Zijn vermogen om het vee te lezen werd zo fijn afgesteld, dat het echt adembenemend was om hem te zien werken rond een koppige koe of een jonge ooi.
Toen hij ouder werd, deed ik een paar pogingen om hem met pensioen te laten gaan, uit angst dat hij zou worden gedood door roofdieren. Hij wilde daar niets van weten en greep elke gelegenheid aan om terug naar het vee te ontsnappen. Tijdens de strenge wintermaanden zette ik hem in de verwarmde stal en dan weer in de wei als het zachter weer was, daar was hij het gelukkigst. Deze winter ging zijn gezondheid achteruit en een paar weken geleden overleed hij.
Ik ben dankbaar dat ik de kans heb gehad om met zo'n fijne hond te werken, en dat ik de juiste omgeving voor hem had om het beste uit zichzelf te halen. Ik begon deze hond diep te bewonderen en te respecteren. Naarmate hij ouder werd, accepteerde hij meer dat ik hem knuffelde en ik denk dat hij er echt van begon te genieten! Hij veranderde mijn perceptie van wat een goede werkhond zou kunnen zijn. Door de jaren heen kregen we een band met elkaar, en ik was dol op deze hond; hij zal voor altijd een van de grootsten in mijn leven zijn, misschien wel de grootste.
Vuk, er zijn nooit schapen of kalveren verloren gegaan onder jouw toezicht! Dank je.
Louise Liebenberg, veehouder in Canada
24 januari 2023.
Geschreven voor The Shepherds Magazine’
!
